15.07.2025Vào mùa mưa, đặc biệt trong các cơn giông sét dữ dội, thang máy có thể trở thành thiết bị tiềm ẩn rủi ro nếu không được bảo vệ đúng cách. Với vai trò là phương tiện di chuyển dọc theo chiều cao tòa nhà, phụ thuộc hoàn toàn vào hệ thống điện và điều khiển tự động – điều này khiến thiết bị dễ bị ảnh hưởng bởi hiện tượng sét đánh, mất điện hoặc chập cháy.
Trong bài viết này, Hưng Long sẽ cùng bạn phân tích các nguy cơ cụ thể do giông sét gây ra và đưa ra những giải pháp phòng tránh hiệu quả, đặc biệt hữu ích cho thang máy gia đình và các tòa nhà nhỏ.
Giông sét trong mùa mưa – Mối nguy cơ với hệ thống thang máy
Ước tính mỗi năm, Việt Nam phải hứng chịu 2 triệu cú sét đánh trong mùa dông sét từ tháng 3 – 10 hàng năm. Hầu hết các địa phương đều bị sét đánh, trong đó không ít vụ sét làm thương vong nhiều người và gây thiệt hại tài sản rất lớn.
Khi sét đánh vào tòa nhà, dù đã có biện pháp bảo vệ, dòng điện vẫn có thể lan truyền qua đường dây điện và ảnh hưởng đến các thiết bị kết nối, bao gồm cả thang máy. Điện áp bình thường 220V có thể tăng vọt lên 3.000–6.000V, gây chập cháy, hư hỏng linh kiện. Đặc biệt, sét lan truyền có thể ảnh hưởng trong bán kính 2km, khiến các thiết bị kim loại, dây dẫn điện và hệ thống điều khiển dễ bị nhiễu hoặc hỏng do cảm ứng điện từ.
Mặc dù sự biến thiên dòng điện và điện áp khi sét đánh chỉ kéo dài vài micrô giây nhưng vẫn có thể phá hủy các linh kiện điện tử như bộ nhớ, bộ xử lý, tụ điện, cùng nhiều linh kiện điện tử khác. Thang máy cũng là thiết bị có nhiều linh kiện điện tử nên việc hư hỏng do sét đánh là hoàn toàn có thể xảy ra.
Khi sét đánh vào lưới điện, nếu aptomat không đúng công suất, dòng điện có thể “xông ngược” làm hỏng thiết bị điện và thang máy. Dù có hệ thống chống sét, nếu thiết kế, thi công không đúng kỹ thuật hoặc thiếu thiết bị bảo vệ riêng cho thang máy, nguy cơ hư hại vẫn rất cao. Đặc biệt tại các chung cư, hệ thống thang máy chứa nhiều kim loại, dễ trở thành điểm thu sét nếu hệ thống chống sét của tòa nhà không đảm bảo.
Các dấu hiệu cảnh báo sớm cần lưu ý
Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy thang máy có thể đã bị ảnh hưởng bởi giông sét hoặc nguồn điện bất ổn:
- Thang vận hành giật cục, rung lắc nhẹ
- Cửa cabin mở chậm, hoặc không khép kín hoàn toàn
- Hệ thống báo lỗi hiển thị bất thường
- Thang không dừng đúng tầng hoặc không phản hồi nút bấm
- Tình trạng chập cháy nhẹ, mùi khét điện khi sử dụng sau cơn giông
Khi xuất hiện những dấu hiệu trên, cần dừng vận hành và liên hệ kỹ thuật để kiểm tra ngay lập tức
Các giải pháp bảo vệ thang máy khỏi sét đánh
Nhiều người tưởng cứ lắp hệ thống tiếp địa cho thang máy là có thể chống sét cho thang máy, đó là quan niệm sai lầm nghiêm trọng. Thực ra, hệ thống tiếp địa thang máy chỉ giúp triệt tiêu xung nhiễu điện trong quá trình vận hành thang, hoặc giúp truyền điện xuống đất trong trường hợp bị rò điện cao thế vào cabin, cửa cabin hay cửa thang, các thiết bị điện trên phòng máy, đảm bảo an toàn tối đa cho người sử dụng cũng như kỹ thuật viên khi thao tác gần thiết bị.
Nguyên tắc cơ bản chống lại nguy cơ sét đánh là để ngăn chặn năng lượng của sét ảnh hưởng đến các thiết bị điện tử nhạy cảm. Để chống sét hiệu quả, hệ thống chống sét cần phải đủ các yếu tố cấu thành là xác định được phạm vi cần bảo vệ và liên kết các thiết bị chuyên dụng bao gồm hệ thống tiếp đất và thiết bị chống xung điện. Có thể khái quát giải pháp chống sét cho thang máy thành 2 bước.
Thứ nhất, làm hệ thống tiếp địa.
Tiếp địa cho thang máy phải có trị số điện trở ≤ 4Ω. Nếu trong quá trình đang thi công hố thang, nên kết hợp đóng ngay cọc tiếp địa xung quanh 4 góc hố thang máy. Trong trường hợp hố thang máy đã được hoàn thiện mặt bằng thì có thể bố trí ở vị trí khoảng đất trống bên ngoài càng gần thang máy càng tốt.
Qua nghiên cứu cho thấy, nếu cọc tiếp địa của thang máy được đóng quá gần cọc tiếp địa của hệ thống chống sét, khi sét đánh vào cột thu lôi có thể sẽ ảnh hưởng tới thang máy. Vì vậy biện pháp đầu tiên tránh sét cho thang máy là phải để cọc tiếp địa của thang máy cách xa cọc tiếp địa của hệ thống chống sét cho tòa nhà khoảng cách ít nhất là 6 mét.
Thứ 2 là lắp hệ thống cắt sét hoặc cắt lọc sét.
Theo khuyến cáo từ Viện Vật lý Địa cầu, khi thiết kế một công trình cần có phần chống sét bao gồm chống sét trực tiếp, chống sét lan truyền và chống sét nguồn tín hiệu. Trong nhiều giải pháp chống sét cho thang máy, thiết bị chống sét lan truyền hay cắt sét SPD (Surge Protection Devices) được đánh giá khá hiệu quả trong việc bảo vệ các thiết bị khi điện áp tăng cao đột ngột, trong đó có các linh kiện quan trọng của thang máy.
SPD loại một cổng có thể đấu nối song song hoặc loại SPD hai cổng được đấu nối tiếp vào mạch điện của thang máy. Thiết bị chống sét lan truyền này được thiết kế để giảm sốc điện do sét đánh và truyền dòng điện xuống mặt đất. SPD giúp giảm biên độ điện áp quá tải này đến một giá trị nhất định không gây hại cho các thiết bị chuyển mạch điện cũng như các thiết bị điều khiển.
Có rất nhiều loại thiết bị cắt sét hoặc cắt lọc sét. Thiết bị cắt lọc sét sẽ bảo vệ thang máy tốt hơn thiết bị cắt sét, nhưng chi phí cho thiết bị cắt lọc sét thường lớn hơn nhiều so với cắt sét. Chẳng hạn tủ cắt lọc sét SF31500-480-135+50-AIMCB có giá tới gần 400 triệu đồng trong khi thiết bị cắt sét lan truyền 1DR50KA-480-NE15-AIMCB chỉ khoảng 5,8 triệu đồng…
Theo các chuyên gia thang máy, việc lắp các thiết bị chống sét cho thang máy là khá phức tạp và tốn kém nên người tiêu dùng, đơn vị bán thang và cả người lắp đặt “e ngại”. Nhưng nếu so sánh tác hại khủng khiếp của sét khi truyền dẫn vào hệ thống thang máy thì chắc chắn những chi phí, công sức kia bỏ ra là rất xứng đáng!
Trong điều kiện khí hậu như Việt Nam – với mùa mưa kéo dài, giông sét diễn ra thường xuyên – thang máy cần được chống sét bảo vệ như một phần không thể thiếu trong tiêu chuẩn an toàn. Đừng để một cơn mưa giông bất chợt làm gián đoạn cuộc sống hay đe dọa an toàn của bạn và gia đình.
Thang máy Hưng Long luôn đồng hành cùng khách hàng trong việc đảm bảo an toàn kỹ thuật và cung cấp dịch vụ bảo trì – lắp đặt thang máy đạt chuẩn, sẵn sàng tư vấn các giải pháp chống sét phù hợp với mọi loại công trình.
Thang máy Hưng Long – Nâng tầm chất lượng cuộc sống
Hotline: 0907 689 179
Địa chỉ: 157 đường Thanh Bình, phường Thanh Bình, TP Hải Dương.
